بهترین مرجع مسجد غدیر باباعلی مشهد

در حالتی که بخواهیم مروری کلی بر تشکیل داد مسجدهای جمهوری اسلامی ایران داشته باشیم در پوسته یکسری ده سال تاریخی خواهیم توانست این عمل را اعمال دهیم. حتی امروزه نیز پژوهش ها بر روی معماری و هنر  مسجد غدیر بلوار معلم مشهد اهل ایران ادامه دارااست. البته آنچه دانشمندان درخصوص تشکیل داد و سیر تاریخی مسجدهای کشور‌ایران به توافق رسیده‌اند را پیرو خوا‌هیم آورد.

شروع سده سوم هجری:

شروع سده سوم هجری، در واقع شروع توسعه و گسترش شهرها و آبادی‌های مسجد غدیر فلاحی مشهد درون کشور‌ایران بود. از این مجال به بعد از آن شاهد پیدایش مساجد با ته رنگ ابومسلمی در باطن مرزو بوم هستیم. عضو مهم معلوم کردن مسجد در‌این زمان، گنبدخانه بود که گاه به طور کوشک‌مانند ساخت‌و‌ساز میشد، که می‌قدرت به مسجد جامع بروجرد یا این که  مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد جامع گلپایگان اشاره نمود. نوع دیگری از گنبدخانه‌ها به طور طبقه‌ای و اشکوبی ساخته می‌شدند که یکی‌از طبقات آن برای حضور بانوان بوده میباشد. از بخش پشت محرا‌ب‌ها نیز برای مراقبت قرآن به کارگیری می‌کردند. برای مثال مسجدهای کشور ایران درین طرح می‌قدرت به  مسجد بابا غدیر مشهد میدان ساوه اشاره نمود که هنر عصر‌ی صفوی نیز در آن چشم می شود.

سده سوم تا چهارم هجری:

مسجدهای کشور ایران درین بازه نیز مانند پیشین جاری ساختن میشد. با این تفاوت که وسعت زیبایی‌ها و تزئینات به عمل رفته در باطن مساجد بیشتر و دقیق‌خیس میشد. وسعت ریزه‌کاری‌های هنری و نغزکاری‌هایی که در‌این مجال‌ها در مسجدهای اهل ایران به شغل می رفت در عصر آل کاکویه و آل بویه به نقطع ی عطف خویش میرسد. شبستان‌های مسجد جامع اصفهان بدین زمان وابستگی داراست. حتی گفته می‌گردد که دیگر آن گاه این عصر‌های تاریخی، دیگر مانند این تزئینات را در مساجد ندیده‌ایم. در‌این زمانه مساجد کوشکی (مراد گنبدخانه تکی) در بعضا شهرها ساخته می شد که از بین آن‌ها می‌قدرت به مسجد جامع بروجرد اشاره نمود.

سده پنجم هجری

از این فرصت به بعد از آن می بینیم که گنبدخانه‌ها و شبستان‌ها در مسجدهای کشور‌ایران در کنار هم آورده می شوند. در اکثر مواقع محل قرارگیری گنبدخانه در پشت حیاط یا این که پیشان بوده میباشد. درین مجال خواجه نظام الملک در مسجد جامع اصفهان تغییراتی تولید می‌نماید. به‌این شکل که چندین ستون از ستاوند شبستان را برمی‌دارااست و به مکان آنان، گنبدخانه‌ای می‌سازد. ولی همانگونه که میدانید امروزه در باطن این مسجد، دو گنبد منزل وجود داراست. گنبدخانه آتی را تاج‌الملک فیروزان شیرازی که با خواجه نظام الملک ستیز و دیده و هم چشمی داشته میباشد، اضافه نموده است. تراس جلوی این گنبدخانه‌ها امروز قسمت اصلی و پیوسته درون مسجد به اکانت می آیند.

سده هفتم هجری

شاهد ظهور مسجدهای اهل ایران یک اهل ایران هستیم. در‌پی اینها اشکال مساجد چهار ایوانی و یک ایوانی نیز ساخته می شد. به نحوی که بیشتر مسجدهای درست شده از این زمانه به طور چهار ایوانی ساخته می‌شدند. حتی در حالتی که مسجدی به این‌شیوه ساخته نمیشد، حس می‌کردند که یک چیزی نادر داراست و می بایست بدون نقص گردد.

سده نهم هجری

آغاز مجدد مسجد یک ایوانی را در‌این سده به بعد از آن داریم. به عنوان مثال مسجدهای اهل ایران درست شده درین زمانه، مسجد جامع بچه مسجد امیرچخماق یزد میباشد. این مسجد مشابه چهار ایوانی میباشد ولی اصولا یک حیاط داراست و دیگر حیاط‌مانندها، درایگاه مسجد میباشند خیر تراس. این مساله نیز ناشی از به عبارتی بحثی میباشد که گفتیم، که ساختن مساجد غیر چهار ایوانی گویی ناقص بود.

در حالتی که بخواهیم مروری کلی بر تشکیل داد مسجدهای جمهوری اسلامی ایران داشته باشیم در پوسته یکسری ده سال تاریخی خواهیم توانست این عمل را اعمال دهیم. حتی امروزه نیز پژوهش ها بر روی معماری و هنر  مسجد غدیر بلوار معلم مشهد اهل ایران ادامه دارااست. البته آنچه دانشمندان درخصوص تشکیل داد و سیر تاریخی مسجدهای کشور‌ایران به توافق رسیده‌اند را پیرو خوا‌هیم آورد.

شروع سده سوم هجری:

شروع سده سوم هجری، در واقع شروع توسعه و گسترش شهرها و آبادی‌های مسجد غدیر فلاحی مشهد درون کشور‌ایران بود. از این مجال به بعد از آن شاهد پیدایش مساجد با ته رنگ ابومسلمی در باطن مرزو بوم هستیم. عضو مهم معلوم کردن مسجد در‌این زمان، گنبدخانه بود که گاه به طور کوشک‌مانند ساخت‌و‌ساز میشد، که می‌قدرت به مسجد جامع بروجرد یا این که  مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد جامع گلپایگان اشاره نمود. نوع دیگری از گنبدخانه‌ها به طور طبقه‌ای و اشکوبی ساخته می‌شدند که یکی‌از طبقات آن برای حضور بانوان بوده میباشد. از بخش پشت محرا‌ب‌ها نیز برای مراقبت قرآن به کارگیری می‌کردند. برای مثال مسجدهای کشور ایران درین طرح می‌قدرت به  مسجد بابا غدیر مشهد میدان ساوه اشاره نمود که هنر عصر‌ی صفوی نیز در آن چشم می شود.

سده سوم تا چهارم هجری:

مسجدهای کشور ایران درین بازه نیز مانند پیشین جاری ساختن میشد. با این تفاوت که وسعت زیبایی‌ها و تزئینات به عمل رفته در باطن مساجد بیشتر و دقیق‌خیس میشد. وسعت ریزه‌کاری‌های هنری و نغزکاری‌هایی که در‌این مجال‌ها در مسجدهای اهل ایران به شغل می رفت در عصر آل کاکویه و آل بویه به نقطع ی عطف خویش میرسد. شبستان‌های مسجد جامع اصفهان بدین زمان وابستگی داراست. حتی گفته می‌گردد که دیگر آن گاه این عصر‌های تاریخی، دیگر مانند این تزئینات را در مساجد ندیده‌ایم. در‌این زمانه مساجد کوشکی (مراد گنبدخانه تکی) در بعضا شهرها ساخته می شد که از بین آن‌ها می‌قدرت به مسجد جامع بروجرد اشاره نمود.

سده پنجم هجری

از این فرصت به بعد از آن می بینیم که گنبدخانه‌ها و شبستان‌ها در مسجدهای کشور‌ایران در کنار هم آورده می شوند. در اکثر مواقع محل قرارگیری گنبدخانه در پشت حیاط یا این که پیشان بوده میباشد. درین مجال خواجه نظام الملک در مسجد جامع اصفهان تغییراتی تولید می‌نماید. به‌این شکل که چندین ستون از ستاوند شبستان را برمی‌دارااست و به مکان آنان، گنبدخانه‌ای می‌سازد. ولی همانگونه که میدانید امروزه در باطن این مسجد، دو گنبد منزل وجود داراست. گنبدخانه آتی را تاج‌الملک فیروزان شیرازی که با خواجه نظام الملک ستیز و دیده و هم چشمی داشته میباشد، اضافه نموده است. تراس جلوی این گنبدخانه‌ها امروز قسمت اصلی و پیوسته درون مسجد به اکانت می آیند.

سده هفتم هجری

شاهد ظهور مسجدهای اهل ایران یک اهل ایران هستیم. در‌پی اینها اشکال مساجد چهار ایوانی و یک ایوانی نیز ساخته می شد. به نحوی که بیشتر مسجدهای درست شده از این زمانه به طور چهار ایوانی ساخته می‌شدند. حتی در حالتی که مسجدی به این‌شیوه ساخته نمیشد، حس می‌کردند که یک چیزی نادر داراست و می بایست بدون نقص گردد.

سده نهم هجری

آغاز مجدد مسجد یک ایوانی را در‌این سده به بعد از آن داریم. به عنوان مثال مسجدهای اهل ایران درست شده درین زمانه، مسجد جامع بچه مسجد امیرچخماق یزد میباشد. این مسجد مشابه چهار ایوانی میباشد ولی اصولا یک حیاط داراست و دیگر حیاط‌مانندها، درایگاه مسجد میباشند خیر تراس. این مساله نیز ناشی از به عبارتی بحثی میباشد که گفتیم، که ساختن مساجد غیر چهار ایوانی گویی ناقص بود.

مساجد شایسته ترین سوله رابطه آدم با خداست. نظام تشکیل دهنده مساجد دو عنصر اساسی گنبد و گلدسته ها یا این که مناره ها میباشد. و این دو عنصر اساسی در هسته مرکزی به اسم  مسجد غدیر بلوار معلم مشهد خلاصه می گردد .

مسجد راءس نیایش به درگاه خدا میباشد از مجال ظهور اسلام وسیع ترین محل تجمع و مجموعه ها بوده میباشد مسجد یادآور سجده و کرنش میباشد که زیباترین صورت و روش ی پرستش و بندگی است.

مساجد شایسته ترین کارخانه رابطه آدم با خداست. نظام تشکیل دهنده  مسجد غدیر فلاحی مشهد دو عنصر مهم گنبد و گلدسته ها یا این که مناره ها است. و این دو عنصر اساسی در هسته مرکزی به اسم محراب خلاصه می‌گردد .

محراب به عبارتی محلی میباشد که الگوی زبانی مسجد در آن قراردارد پس ارزیابی ما این میباشد که از گنبد و مناره ها استارت و به محراب ختم میگردد دراین دعوا سه عنصر گنبد، مناره و محراب را گستردن می‌دهیم.

با دیدن گنبد یا این که مناره متوجه جایی به اسم  مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد  می شویم صورت آن غالباً کروی صورت میباشد. و نمی قدرت آغاز وانتهایی برای آن معین کرد.

این کروی بودن نمایانگر کلیت یا این که کلی بودن میباشد بر بالای گنبد نیز میله ای که به اسم مقدم الله روی آن قراردارد مزین میباشد و در کنار  مسجد بابا غدیر مشهد  غالباً گلدسته ها قرار دارا‌هستند که تعداد آن ها متغیر میباشد وبعضی از مساجد خیر گنبد و خیر گلدسته دارا‌هستند به همین برهان فیض میگیریم این دو عنصر موادسازنده اساسی مسجد نمی باشند و عنصراصلی دیگری وجود دارااست.

در بالای گلدسته ها میله ی بلندی است که کلمه و واژه الله روی هرمورد جای دارد غالباً این گلدسته ها القاکننده معانی ضمنی جنبش از زمین به بالا یا این که الله هستند . کلمه الله در بالای گنبد یا این که مناره مسجد نیز این داعیه را اثبات می نماید. اضافه میکنیم که جهت گیری از زیر به بالا است.

مسجد القا کننده افقی هم دارااست و آن متمایل شدن نمازگذار به طرف قبله میباشد پس در مسجد دو تکان افقی (از مسیر تکان نمازگذار در سطح آسمان) و عمودی (از ذیل به بالا ) است. این دو جنبش القای این است که پروردگار در همگی جا حضور داراست. در ورودی مسجد را مشاهده کنید که با تقسیم کردن گنبد به دو نصیب معادل ، تصویر هلالی در ورودی که به محراب مسجد نیز مشابه میباشد.

با لایه لایه کردن در ورودی مسجد القای مفهوم بی آخری را شم می‌کنیم. غالباً گوشه و کنار در ورودی با کلمه ها مقدس تزئین گردیده و اکثراً مساجد با بافت شهری لینک خورده میباشد.

با داخل شدن به مسجد صحنی را می‌بینیم که بدور تا بدور آن حجره های کوچکی به صورت محراب را علامت میدهد این حجره ها تکرار گردیده است که به معانی نشر و القای بی آخری میباشد دراین تکرار خلال القای بی نهایی این داعیه وجود دارااست که آحاد محراب های خرد در دل یک هلال قرار گرفته اند و در هلال یا این که دایره نمی اقتدار استارت یا این که آخر را تشخیص اعطا کرد.

وانگهی بایستی در ذهن مکان دهیم این هلال در دل خویش محراب های بی شماری را مکان داده میباشد در دل یک چهارچوب مربع صورت قرار گرفته میباشد که آن هم با واژگان مقدس تزئین گردیده که‌این فرمان نشاندهنده حضور معنویت درتوان بسیار زیاد در معماری میباشد. در معماری مساجد تکان از خارج به درون را هم می اقتدار دید .

بالاخره محراب قلب و مغز و اصل و محور مسجد است و اساساً زمانی وارد مسجد می شویم محراب در جلو قراردارد و به عبارتی محلی است که امام جماعت مقابل آن یا این که در درون آن نماز میگذارد درمحراب تناسب دربین اجزاء مشاهده می شود گویی آحاد عناصری که در طرف راست جای‌دارد در طرف چپ نیز مشاهده میشود.

از منتها علیه چپ و منتها علیه راست به طرف راس هدایت می شویم وقبل از وصال به محراب در دو ردیف راست و چپ نوشته هایی مقدس مشاهده میشود . کارکرد این نوشته ها وواژگان دادن ساحتی معنوی بدین محل و تزئین آن است. این زیبایی در خطوط هم مشهود است که به تصویر همانندی داراست .

مجموع این گوشه و کنار نوعی انباشتگی و فشردگی مقدس دارااست. این نوشته ها را نمیشود بیان کرد از کجا استارت و به کجا منتهی گردیده . مسجد تکرار میباشد و آوا جاودانگی داراست بالای محراب خلأ دیده میشود که آن هم با کلمه الله تزئین گردیده و تمامی چیز به آن ختم می‌شود و نقط ی اوج معنویت را نماد می دهد.

و در این جا که جنبش افقی نمازگذار به جنبش عمودی تبدیل میگردد.در محراب چیز دیگری فرای این معانی وجود دارااست و ان مضمون‌ مسجد میباشد و همانطوری که پیش از این گفتیم خصوصیت محراب در‌این دو عنصر و جهتگیری عنصر کنشگر نماز گزار به طرف کعبه میباشد .

همچنانکه برخی امور در مسجد سنت و مستحبی میباشد، قداست و حرمت مسجد ایجاب می نماید که بشر از برخی امور در مسجد پرهیز ورزد. در احادیث یک سلسه امور را در  مسجد غدیر بلوار معلم مشهد مکروه دانسته اند که به مهم ترین آن‌ها میپردازیم:

۱. خندیدن: منزل معبود محل انس با وی و نیروی معنوی دریافت کردن میباشد، مسجد غدیر فلاحی مشهد رفتن سبب تجدید قوای روحی می‌شود، زیرا بشر به خاطر آفریدگار می افتد و خاطر خداوند یعنی حافظه توان وی، خاطر لطف و عفو و بخشش بی نقطه پایان وی، حافظه نعمت های و نیز عذاب های وی، خاطر حضور مستمر وی در دانا هستی و تحقیق بر حالا عموم، آیا خندیدن و خنداندن عموم در  مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد تناسبی با این  خاطر و اثر ها آن دارااست؟ به‌این جهت میباشد که خندیدن در مسجد امری ناپسند و مکروه میباشد. حضرت پیامبر (ص) در حدیثی فرمودند: «الضحک فی المسجد ظلمه فی القبر: خندیدن در مسجد موجب ظلمت قبر میشود»[73]

۲. خوابیدن:  مسجد بابا غدیر مشهد مکان عبادت میباشد خیر استراحتگاه، به ویژه آنکه خوابیدن گاهی تبعات و اثراتی داراست که با شئونات مسجد سازش ندارد؛ بد خوابیدن و اینکه ممکن میباشد آدم بر تاثیر خاب مبتلا احتلام و جنابت خواهد شد، با تکریم و احترام مسجد نمی شازد لذا در قصه آن را مکروه دانسته و اثرها بدی نیز بر آن مترتب کرده اند.

در حدیثی از فرستاده اکرم (ص) اورده شده که فرمودند: «اینجانب اسم فی المسجد بغیر عذروبهانه ابتلاء الله بداء لا زوال له؛ هر که سوای بهانه در مسجد بخوابد خدا او‌را به دردی که معالجه ندارد دچار می سازد.» و در حدیثی دیگر فرمودند: «هر گاه یک کدام از شما در مسجد خوابش آمد (چرت زد) اورا از جایی که نشسته به مکان دیگر هدایت نمایید.»[74]

۳. هرج و مرج زدن: بلند کردن صدا در مسجد به حدی که آشفتگی تلقی خواهد شد مکروه میباشد. و در احادیث زیادی از آن نهی گردیده است. در روایتی اباذر از پیامبر معبود پرسش کرد: ای پیامبر پروردگار به چه شکل منزل های آفریدگار آبادمی شوند؟ فرمودند: «لا ترفع فیها الاصوات: مساجد چنین آباد می گردد که کارهایی در آن شکل نکگیرد به عنوان مثال صدا را در آن بلند نکنند.»[75]

درصورتی که در ماجرا دیگری فرمودند: «هنگامی امت اینجانب پانزده فعالیت را بکنند و در بین آنان این کارها اشاعه یابد بر آنها بلا نازل می گردد از وی پرسش کردند پانزده شغل چیست؟ آن حضرت اولی عمل را بلند کردن صدا در مساجد بیان کرده اند؛ اذا ارتفعت الاصوات فی المساجد»[76] براین اساس می بایست مراقب بود که در منزل پروردگار یعنی ذکرها و اشعار و سخنان هم به طور غوغا نباشد.

۴. اعلام گمشده: جار زدن و اعلام گم گردیده و مانند آن در مسجد مکروه میباشد. حتی‌در روستاهای خرد هم رخداد بیفتد که برای این فعالیت جایی غیر از مسجد را ندارند، نباید صورت پذیرد چون مطلوب رده و شان مسجد وجود ندارد و به صراحت از آن نهی شد‌ه‌است. مرحوم روحانی صدوق حدیثی نقل کرده اند که در آن آمده میباشد که؛  نبی خداوند شنیدند مردی در مسجد اعلام می نماید که چیزی را گم نموده است تا درصورتی که شخصی آن را پیدا کرده به وی گشوده گرداند آن حضرت فرمودند: «قولوا له لا رد الله علیک صالتک فانها لغیر هذا بنیت: به وی بگویید آفریدگار گمشده ات را به تو رساند چراکه مسجد را برای غیر این امور ساخته اند.»[77]

۵. خریدوفروش: به عنوان مثال اموری که می بایست از اعمال آن در مسجد پرهیز کرد دادوستد میباشد. مسجد بازار وجود ندارد بلکه نقطه مقابل بازار میباشد. بازار بشر را به خاطر عالم می اندازد و فعالیت در آن چهت نیل به متاع دنیاست ولی مسجد بشر را به حافظه آفریدگار می اندازد و عبادت در آن برای قرب و قربت به خداست. امیرالمومنین فرمودند: «ما یتقرب متقرب بمثل عباده الله: چیزی مانند عبادت و بندگی معبود آدم را به خداوند مجاورت نمی سازد.»[78] گر چه فعالیت و کارایی برای گذران معاش قیمت به حساب آورده می شود و مثل جهاد در رویه خداست البته معمولا بازار کالاها و فرآورده جهان قضیه قابل قبولی برای نفوذ شیطان و هوای نفس میباشد. این مقاله در کلام فرستاده معبود آمده میباشد: «شر بقعه الارض الاسواق الی ان قال و نه البقاع المساجد: بدترین جای ها بازارها میباشند و شایسته ترین جای ها مساجدند.»[79]

۶. ماجرا گویی و شعر خوانی :  ماجرا سرایی و نیز قرائت اشعاری که به حیث محتوا با روح مسجد سازش ندارد نیز به عنوان مثال مکروهات مسجد میباشد. بزرگان و پیشوابان آیین با این زمینه واکنش می کردند و نمی گذاشتند که مسجد، محل نقل چیزهایی بشود که خیر قیمت علمی داراست و خیر قیمت اخلاقی.

مرحوم روضه خوان حر عاملی (ره) در حدیثی نقل کرده که امیرمومنان علی (ع) ماجرا گویی را در مسجد دیدند که برای عموم ماجرا سرایی می نماید حضرت او‌را زدند و از مسجد خارج کردند: «ان امیرالمومنین رای قاصا فی المسجد فضربه بالدره و طرده»[80] نبی اکرم نیز فرمودند: «به هر که در مسجد شعر میخواند بگویید آفریدگار دهانت را بکشد مساجد را برای قرآن برپا کرده اند.»[81]

ولی در‌حالتی که شعر از محتوای مطلوب با خاطر معبود و حرمت مسجد بهره مند باشد و در واقعیت «حکمت» و نصیحت باشد و یا این که مشمول معنی و مفهوم آفریننده اخلاقی و یا این که بیان فضیلت ها و مناقب اهل بیت (ع) باشد اینگونه شعری آن کراهت و بدی که در احادیث آمده ندارد. در حالتی‌که در احادیث آمده میباشد که: «ان اینجانب الشعر لحکمه: به صحت که برخی از اقسام شعر حکمت میباشد»

۷. با متانت و متانت وارد مسجد شدن: برای مثال آداب اساسی ورود به مسجد، با آرامش آمدن و خودداری از امور و حرکات زشت و مدل است. امیرمومنان علی (ع) دراین باره می‌فرماید: «و هر که بخواهد وارد مسجد خواهد شد می بایست با آراش و وقار باطن خواهد شد، چون مساجد مسجد غدیر بلوار معلم مشهد منزل های خداون در زمینند و دوستداشتنی ترین مکانها نزد وی می باشند.»[50] سر وصدا کردن و جنبش های زشت و زننده مثل خنده با صدای بلند و جوک و کارهایی از این قبیل با آرامش آیتم انتظار ورود به اماکن مقدسی مانند مسجد منافات دارااست و بایستی از آن‌ها جلوگیری کرد تا هم حرمت و کرامت منزل ی پروردگار و هم حرمت و عظمت خدای منزل مراقبت خواهد شد.

۸. درود نکردن بر نمازگزاران: درود کردن از شایسته ترین آداب فقهی میباشد و نسبت به آن پیشنهاد گردیده به صورتی که در احادیث آمده میباشد: «هنگامی با یکدیگر عکس  مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد العمل کردید با درود کردن و مصافحه همدیگر را ملاقات  نمایید و زمانی که از یکدیگر جداگانه می‌شوید برای یکدیگر استغفار نمایید.»[51]

و فرستاده عفو و بخشش (ص) در حدیثی خوشگل شایسته ترین خلق و خوی اهل عالم را آشکارا درود کردن بر عموم دانسته اند.[52] لکن درود کردن بر نمازگزار زمانی درگیر نماز میباشد چه در مسجد و چه در مکان دیگر مکروه میباشد. امام باقر (ع) در حدیثی فرمودند: «هر گاه وارد مسجد شدی در حالی مسجد غدیر فلاحی مشهد که مسجدیان درگیر نماز بودند پس بر آن‌ها درود مکن بلکه بر رسول درود کن و آن‌گاه به نماز سرگرم شو …».[53]

مسجد و کلیسای جامع کوردوبا، بنایی تاریخی و باشکوه است که تغییرات مذهبی که شهر کوردوبا با آنها در طول تاریخ مواجه شده را به خیر به نمایش می گذارد. مسجد جامع کوردوبا، مسجد زیبایی است که تأثیر دو مذهب مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد مسیحیت و اسلام را آرم می‌دهد که حوزه‌‌ی اندلس را شکل دادند.

کوردوبا یا قُرطَبه شهری در منطقه اَندَلُس در جنوب اسپانیا و مرکز استان کوردوبا در اسپانیا هست. «قرطبه» یکی از شهرهای دارای شهرت «اندلس» (اسپانیا) و پایتخت حکومت امویان در اندلس بود. از این شهر همواره مسجد غدیر بلوار معلم مشهد به عنوان یکی از مهم‌ترین مرکز ها تمدن و تمدن اسلامی خیال می‌شود.

مسلمانان درین شهر مسجدهای بزرگی را بنا کردند که مهمترین آن مسجد قرطبه در همین شهر بود. بنای این مسجد جامع را عبدالرحمن الداخل مؤسس دولت اموی اندلس در سال ۱۷۰ هجری قمری به سبک جامع دمشق مسجد غدیر فلاحی مشهد استارت نمود.

فضای داخلی مسجد از ردیف هایی با قوس های سپید و قرمز‌رنگ تشکیل شده و مشمول یک تالار عبادت و همینطور حیاطی میباشد که مناره ها از آنجا روی مسجد سازه گردیده اند.

شما همینطور در باطن مسجد شاهد جنگلی مملو‌از ردیف ها و طاق های دوتایی ، مقصوره و محراب می‌باشید.

محل مناره اساسی مکانی میباشد که در آن ساختمان بلند ناقوس ایجاد شده است و برای دیدن نماهای خوب از کوردوبا می اقتدار از پله های مناره بالا رفت.

معماری این مسجد آنقدر جالب و چشمگیر میباشد که به محض ورود مسجد بابا قدرت مشهد به مسجد با این معماری به قرنها وسطی مهاجرت خواهید کرد.

مسلمان ها برهه زمانی فرصت وقت گیر در قرنها وسطی در اسپانیا حکومت می کردند و به همین خیال و خاطر معماری اسپانیا تاثیرپذیری متعددی از معماری اسلامی داشته میباشد.