حوزه شیعی
در عصر جدید، پژوهشهای تطبیقی مسجد غدیر بلوار معلم مشهد در میان مذهبی عمدتاً در حوزه شیعی با هدف رسیدگی دیدگاههای فریقین و نقد و استیناف آن ها در فعلا جاری ساختن می باشد. در همین راستا، این نوشتار به تحقیق آیه بیست و یکم سوره کهف که بینشهای مفسران فریقین و همچنین روایات تفسیری اهل بیت، صحابه و تابعان دربارۀ آن متفاوت بوده، پرداخته است. بدینصورت که نظرها مفسران صحابه و تابعان از یکسو و روایات اهل بیت از دیگرسو گزارش شده و آنگاه با تطبیق نظر ها مفسران شیعه و اهل سنت، آرای آنها تحقیق گردیده است. از رهگذر این تفحص تطبیقی، نتیجه ها شد که پیشنهاد ساخت مسجد بر اصحاب کهف، از سوی بدعتگذاران و مشرکان نبوده، بلکه از طرف موحدان بوده میباشد. از دلایلی مسجد غدیر فلاحی مشهد که برای تأیید این نظریه از آن فایده گرفته شد، میتوان به سیاق آیه، سیاق و محور اصلی سوره و آیهها دیگر دربرگیرنده «بنا»، و نیز سکوت قرآن در قبال این پیشنهاد اشاره کرد. از سوی دیگر به شبهاتی که از سوی اهل سنت بدین نظریه وارد شده، پاسخ داده شده استمشاجره پیرامون مشروعیت یا عدم مشروعیت تشکیل داد مسجد و بنا بر قبور صالحان، یکیاز مشاجرههای دامنهدار و مورد اختلاف در بین شیعه و اهل سنّت بوده و یکی از مستندات هر دو برای تقویت دیدگاهشان، آیه 21 سوره کهف است. نکات گزینه بحث در آیه عبارتاند از: اولاً، ایده و گفتارِ «برای آن ها بنایی بسازید»، سخن چه کسی است؟ ثانیاً، پیشنهاد ساخت مسجد: ﴿لَنَتَّخِذَنَّ عَلَیْهِمْ مَسْجِدًا﴾ از کیست؟ و نیز «آنها که غلبه کردند»، چه اشخاصی هستند؟ ثالثاً، ساختن مسجد بر قبور او برای مدح آن ها است یا برای ازیادبردن خاطرۀ آن ها؟ اینک از طریق استیناف روایات شیعه مسجد بابا غدیر مشهد و اهل سنت و نیز بینشهای مفسران هر دو فرقه و مبتنی بر مشی همین آیه و نیز فرآیند کلیِ سوره، آیۀ فوق گزینه تفحص قرار میگیرد. روایات منسوب به صحابه و تابعان مرتبط با آیه 21 سوره کهف از برخی صحابه و تابعان، بینشهایی در تعبیروتفسیر آیه نام برده آورده شده که در زیر به گزارش طریقههای آنها پرداخته میگردد: ـ ابن عباس پیشنهاددهندگان ساخت مسجد را دشمنان اصحاب کهف می داند که با این فعالیت در صدد تخطئه آن ها بودند (طبری، 1422: 15/217). از مطالب گفتهشده بوسیله مفسران شیعه به دست میاید که کلیه آنها ایجاد کرد بنا بر دیواره کهف: ﴿ابْنُوا عَلَیْهِمْ بُنْیَانًا رَبُّهُمْ أَعْلَمُ بِهِمْ﴾ را سفارش مشرکان شمردهاند که با این شغل در صدد محو اثر ها جوانان کهف بودند، البته ایده ساخت مسجد بابا قدرت مشهد مسجد: ﴿لَنَتَّخِذَنَّ عَلَیْهِمْ مَسْجِدًا﴾ را گفتار موحدان برای یاد آوری و باقی ماندن نام نیک آنها دانستهاند
[ دوشنبه 25 دی 1402 ] 15:47 ] [ محمد صادقی ]
[ ]