مقبره امامزاده محمد
بنای امام زاده چهارضلعی مسجد غدیر بلوار معلم مشهد و گنبد رک آن مشابه به د گنبد غازان خان میباشد با این تفاوت که گریوش رفیعتر میباشد.
قالب میانی این گنبد سه قالب را میتوان از روزنه ای که روی گنبد بیرونی جای‌دارد رویت کرد.
نمای فرنگی گنبد نیز همچون گنبد غازان خان با آجرهای فیروزه ای رنگ پوشیده شد‌ه‌است.
گنبد غازان خان بنایی منفرد در کناره ی شمال غربی ارسن و در واقع شمالی ترین بنای ارسن میباشد.
این سازه فاقد مسجد غدیر فلاحی مشهد هرگونه کتیبه منسوب به غازان خان یا این که اولجایتو یا این که شخص دیگری میباشد
مسجدجامع
مسجد جامع بسطام نزدیک به هشتادمتری جنوب گروه آرامگاه بایزید بسطامی واقع میباشد. بدیهی میباشد که قسمت جنوبی و شمالی ارسن در قبلی های بدور با هم رابطه تنگاتنگی داشته اند که امروزه به جهت ایجاد کرد وسازهای مختلف، این رابطه تا حدودی گسسته گردیده‌است.
بنای فعلی بنایی یک ایوانی میباشد.
بعدها صحن مسجد حدود ۱۷ × ۲۰ متر میباشد که سه شبستان در جناح های شرقی، غربی و شمالی، و یک دهنه پیشین در ضلع جنوبی دارااست. شبستانها امروزه دارنده درهایی میباشد که به صحن باز می گردد. تراس مسجد در جنوب آن قرار گرفته میباشد.
شبستانهای شرقی و شمالی طی دهه پنجاه خورشیدی و سالهای بعد از انقلاب، نوسازی گردیده و شبستان غربی و سقف فعلی صحن مسجد، در همین تاریخها به مسجد الحاق شد‌ه‌است.
ساختمان بلند کاشانه
این ساختمان بلند مسجد بابا غدیر مشهد در دسته آرامگاه بایزید بسطامی و در جنوب شرقی مسجد جامع بسطام واقع گردیده است که طول آن از درون 24 متر و از خارج 20 متر میباشد و شـکـل خـارجی آن 30 ضلعی کناره دار و تا ذیل گنبد ادامه پیدا می نماید.
در حوالی و سردر دالان کوچکی که شبستان مسجد را به در ورودی ساختمان بلند متصل می سازد آیه الکرسی و حدیثی از نبی گچبری گردیده‌است.
در ضخامت دیوار ورودی ساختمان بلند راه و روش پله ای درنظرگرفته شده میباشد که تا ذیل گنبد داخلی ادامه می یابدفضای داخلی ساختمان بلند ده ضلعی میباشد که برآنها طاقنماهای تزئینی نادر عمقی عمل گردیده‌است.
در نصیب بالای ساختمان بلند بر دو لبه از آجرهای تبارک نوشته ای به خط کوفی مشاهده می شود که در آن اسم الجایتو و سال 723 ه . ق تصویب گردیده‌است. ضـلع جنـوب غربی این ساختمان بلند روی یک خشت واژه و کلمه “بسم الله الرحمن الرحيم” به خط ثلث درج شده میباشد.
در تحت ساختمان بلند سردابه بزرگی وجود دارااست که توسط دریچه مستطیل اواسط ساختمان بلند بدان داخـل مـی شـوند. گنبـد داخلی آجرچینی و بندکشی ساختمان بلند بسیار استادانه و دقیق انجام شد‌ه‌است.
مکتب شاهرخیه
یکی‌از زیباترین مدرسه ها علمیه استان سمنان به‌حساب می‌آید که در شرق دسته آرامگاه بایزید بسطامی و به طور دو طبقـه بـا 28 حجره و معماری خوشگل و اختصاصی تاسیس شده است و به جهت ساخته شدن در زمانه شاهرخ تیموری به این نـام خـوانـده شـده میباشد.
مکتب از صحن مربع مستطیل با حجراتی در پیرامون و در دو طبقه تاسیس شد‌ه‌است و جلو همه حجره ها ایوانی وجود داراست که در شکل نیاز در فصل‌تابستان از آن به کارگیری می‌شود.
در جناح شمالی و مسجد بابا قدرت مشهد جنوبی دو تراس واقع میباشد و جناح شرقی مکتب مشمول پنج حجره با ایوانی خرد در جلو میباشد.
در طبقه دوم میان حیاط ها درگاهی وجود داراست که مجموع تراس ها را به هم متصل می نماید. نمای شمالی مسجد دارنده سه در بلند با طاق جناغی میباشد. در طرفین سردر، دو طاقنمای عمیق مشاهده می شود که طاقنمای سمت چپ دارنده مقرنس هـای گچی جالبی میباشد.
[ پنجشنبه 16 آذر 1402 ] 12:44 ] [ محمد صادقی ]
[ ]