باغ اکبریه بیرجند (باغی قاجاری که در سال 2011 ثبت میراث جهانی یونسکو شد)
گلشن اکبریه
گلشن اکبریه در ناحیه ای مسجد غدیر بلوار معلم مشهد کوهستانی و در شهر تاریخی بیرجند واقع گردیده است.
این گلشن که یادگار زمانه زندیه و قاجار میباشد به تیتر محل سكونت، پذیرایی و جاری ساختن کارها دیوانی گزینه به کار گیری قرار میگرفت.
تاریخچه گلشن اکبریه
گلشن مرتبط مسجد غدیر فلاحی مشهد با اواخر عصر زندیه و اوایل زمان قاجار میباشد و به فرمان علی اکبر خـان خزیمه در جوار قنات و دامنه کوه باقران بنایی فاخر و معمور تشکیل شده و امروز یکیاز زیباترین گلشن های جمهوری اسلامی ایران میباشد.
درپی و در اواخر عصر قاجاریه، واپسین مستحدثات در تیم اکبریه ساخته می شدهاست که در باب با هم شغل می نمایند. از اوایل عصر پهلوی تا نقطه نهایی ایـن زمان، گلشن اکبریه در مرحله ثبت قرار گرفت.
دراین عصر، هیچ بنایی در دسته ساختوساز نشده و دخالت های جانور فقطً مشتمل بر تغییرات اندکی میباشد که در اجزای معماری برخی مناطق، مانند اضافه کردن خزینه به بعضا اتاق ها یا این که تجهيز تیم به تجهیزات برق و آب شهری و تلفـن جاری ساختن شدهاست.
معماری گلشن اکبریه
گلشن اکبریه با دقت به نظام هندسی در کرت بندی ها، تطابق اساس (آكس) ورودی بر تقارن کوشک و بنای سردر ورودی، دارنده هندسه ای خالص و نظام مند و بیان کنده مثال پر رنگ گلشن اهل ایران میباشد.
البته سازه بر مقتضیات و نیازهای مسجد بابا غدیر مشهد عملکردی که در زمان های گوناگون توسعه و گسترش بر گلشن قبلی، بناهای زیادی به عمارت مرکزی افزوده گردیده که به صورتی ارگانیک و در میان دو گلشن جنوبی و اساسی صورت گرفته میباشد.
در توسـعه هـای بـعـدى گلشن اکبریه اصـل کـارایی، رعایـت سلسله مراتب، چگونگی رویت کرد و منظر و ساختوساز مسیرهای حرکتی که دارنده دیدهای پرسپکتیوی بسیار زیبایی از چشم انداز گلشن و و دقت به هندسه فضاهای گشوده، رعایت گردیدهاست.
تراس ها و ایوان های عظیم در سازه که قابلیت گردش ناظر را با دیدی مسلط بر گلشن به دست میدهد، بر غنای کیفی و حظ بصری دسته افزوده میباشد.
صحن اساسی گلشن مستطیلی به بعدها ۲۱۷ × ۹۴ متـر اسـت که امتداد شمالی- جنوبی و عمده ساختمان های آن در سمت جنوب قراردارد.
همچون اکثر گلشن های اهل مسجد بابا قدرت مشهد ایران، محـور مهم گلشن اکبریه در شالوده تقارن طولی جای دارد که دو ستون درختان کاج رمز به فلک کشیده کهن، یاروهمدم درختچه های شمشاد تأکید ویژه ای بر آن دارااست.
در اواسط پایه مهم گلشن، انتهای این مسیر و مقابل عمارت، آبگینه های آب قراردارد میباشد.
[ يکشنبه 12 آذر 1402 ] 16:19 ] [ محمد صادقی ]
[ ]